Podsumowanie konferencji z okazji 200 rocznicy pisma Brajla.

23 września 2025 roku w Wojewódzkim Domu Kultury w Kielcach odbyła się konferencja z okazji obchodów 200. rocznicy istnienia pisma Braille’a.
Celem wydarzenia było podniesienie świadomości przydatności obecności pisma Braille’a w przestrzeni publicznej w czasach rozwoju nowoczesnych technologii, upamiętniając 200. rocznicę wprowadzenia tego pisma do ogólnej użyteczności. Umożliwi to wzrost świadomości i popularyzację wiedzy o historii i początkach rozwoju piśmiennictwa wypukłego oraz jego znaczenia. Spotkanie było okazją do wzrostu zainteresowania potrzebami osób niewidomych i niedowidzących w kontekście edukacji i dostępności pisma Braille’a w przestrzeni publicznej oraz samą promocją pisma Braille’a.
W konferencji uczestniczyli osoby wspierające misję stowarzyszenia w pracy na rzecz środowiska osób niewidomych i słabowidzących w dążeniu do ich aktywizacji, w tym przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego, działacze społeczni – przedstawiciele jednostek terenowych Okręgu Świętokrzyskiego PZN, specjaliści tyflologiczni, eksperci dostępności przestrzeni publicznej dla osób z dysfunkcją narządu wzroku, przedstawiciele jednostek kulturalno-oświatowych, sympatycy pisma brajla oraz zainteresowani tematyką promocji pisma brajla.
W uroczystości udział wzięli:
- w imieniu Pani Renaty Janik Marszałek Województwa Świętokrzyskiego – Pani Elżbieta Korus – Dyrektor Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego w Kielcach,
- w imieniu Pani Renaty Janik Marszałek Województwa Świętokrzyskiego – Pan Arkadiusz Ślipikowski – Zastępca Dyrektora Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego w Kielcach,
- Pan Andrzej Michalski – Dyrektor Świętokrzyskiego Oddziału Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych,
- Pan Norbert Krzystanek – Z-ca Dyrektora Wydziału Nadzoru Pedagogicznego Kuratorium Oświaty w Kielcach,
- Pani Magdalena Fogiel-Litwinek – Dyrektor Wojewódzkiego Domu Kultury w Kielcach,
- Pani Dorota Ławniczak – Kierownik Działu ds. Zlecania Zadań i Windykacji Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Kielcach,
- w imieniu Wojewody Świętokrzyskiego Pana Józefa Bryka – Pani Elżbieta Paluch – Kierownik Oddziału Nadzoru na Realizacją Zadań Samorządu Powiatowego i Województwa w Wydziale Polityki Społecznej i Zdrowia Świętokrzyskiego Urzędu Wojewódzkiego w Kielcach oraz Pani Kinga Woźniak – Inspektor Wojewódzki wymienionego Oddziału.
W uroczystości wziął udział Pan Andrzej Brzeziński – Prezes Zarządu Głównego Polskiego Związku Niewidomych w Warszawie.
Konferencja obejmowała następującą tematykę: znajomość brajla i korzyści z niej płynące, dostępność alfabetu Braille’a, pismo Braille’a w edukacji i komunikacji, rola technologii w codziennym życiu osób z dysfunkcją narządu wzroku, przykłady dobrych praktyk w zakresie wykorzystania pisma Braille’a w dostępności przestrzeni publicznej.
Tematykę tę przybliżyła nam w części teoretycznej Pani Elżbieta Oleksiak – kierownik Centrum Rehabilitacji Instytutu Tyflologicznego Polskiego Związku Niewidomych z siedzibą w Warszawie. Prelegentka wystąpiła z referatem pod tytułem „Pismo brajla przeżytek czy konieczność. Zastosowanie we współczesnym świecie”. Moduł warsztatowy poprowadził Pan Piotr Franiek – tyflospecjalista, konsultant wprowadzanych udogodnień w przestrzeni publicznej dla osób z dysfunkcją wzroku w Kielcach.
Żyjemy w czasach, w których stale mamy do czynienia z rozwojem nowoczesnych technologii. Ułatwiają one funkcjonowanie wszystkim, w bardzo dużym stopniu również osobom z wadami wzroku. Dzięki nim osoby te mają zdecydowanie prostszy i szybszy dostęp do informacji, mogą lepiej radzić sobie w wielu sytuacjach i być bardziej samodzielne.
Wynaleziony w XIX w. przez Ludwika Braille’a system punktowy zrewolucjonizował życie osób niewidomych, dając im możliwość czytania i pisania. Przez wiele lat był jedyną formą dostępu do literatury, edukacji i informacji. Dzięki niemu osoby niewidome mogły uczestniczyć w życiu społecznym i zawodowym na równi z osobami widzącymi. Ten alfabet stał się symbolem autonomii i niezależności w świecie. Mimo postępu technologicznego brajl pozostaje nieocenionym narzędziem edukacyjnym i użytkowym. Podczas konferencji przyjrzano się temu zagadnieniu z różnych perspektyw, analizując zarówno korzyści płynące z nauki brajla, jak i rolę technologii w codziennym życiu osób z dysfunkcją wzroku.
Ponadto Prezes Zarządu Polskiego Związku Niewidomych Okręgu Świętokrzyskiego Wojciech Czajkowski podczas konferencji przybliżył zebranym najważniejsze działania prowadzone przez Okręg w ostatnich latach:
1. Uruchomienie w 2006 roku Zakładu Aktywności Zawodowej w Końskich. Zatrudnienie znalazło kilkadziesiąt osób ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, w tym ze względu na wzrok.
Głównym celem Zakładu jest przygotowanie osób niepełnosprawnych poprzez pracę, rehabilitację społeczno-zawodową i wsparcie psychologiczne do radzenia sobie na otwartym rynku pracy. Zakład Aktywności Zawodowej stanowi dużą wartość społeczną, ponieważ jest łącznikiem między zakończonym procesem edukacji, warsztatami terapii zajęciowej a otwartym rynkiem pracy, a także pozwala osobom niepełnosprawnym osiągnąć dojrzałość i samodzielność. Działalność wspiera Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego oraz Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
2. Realizacja zadania zleconego ze środków PFRON dotyczącego prowadzenia rehabilitacji osób niepełnosprawnych w różnych typach placówek pn. Prowadzenie kompleksowej i ciągłej rehabilitacji w „Świętokrzyskim Centrum Rehabilitacji i Edukacji dzieci, młodzieży oraz dorosłych osób z dysfunkcją wzroku”. Zadanie ma charakter ciągły i trwa od 1.04.2010 roku. Program dotyczy prowadzenia kompleksowych działań rehabilitacyjnych na rzecz dzieci, młodzieży i dorosłych osób niewidomych i słabowidzących ze szczególnym uwzględnieniem osób nowo ociemniałych. Działania rehabilitacyjne dotyczą rehabilitacji podstawowej, psychicznej, ruchowej, społecznej i zawodowej.
3. Powołanie w 2016 Niepublicznego Ośrodka Wsparcia Osób Niewidomych i Słabowidzących zlokalizowanego w Kielcach przy ul. Czerwonego Krzyża 3. Prowadzone są w nim działania rehabilitacyjne skierowane przede wszystkim do dzieci z niepełnosprawnością wzroku w zakresie wczesnego wspomagania rozwoju. Ośrodek ten to jedyna tego typu placówka funkcjonująca na terenie województwa świętokrzyskiego. Działania rehabilitacyjne realizowane są na podstawie umów z Miastem Kielce i finansowane ze środków będących w dyspozycji Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie.
Działania te wspierają działacze społeczni Kół Terenowych Polskiego Związku Niewidomych, reprezentowanych przez Prezesów tych jednostek: Alicję Grubą, Adama Kocjana, Bogumiłę Lewandowską, Marzenę Ostrowską, Stanisława Rozborskiego, Agnieszkę Siejkę, Renatę Świtalską, Izabelę Wałęgę, Dorotę Wójcik oraz Mariana Zakrzewskiego. Głosem doradczym wspiera te działania Pani Teresa Kaczor – Przewodnicząca Komisji Rewizyjnej Okręgu PZN.
Konferencja została uprzyjemniona występem wokalnym. Pani Kinga Łapińska wykonała utwór „Czas nas uczy pogody” Grażyny Łobaszewskiej oraz „Ciepła szarość” Marka Torzewskiego.
Wydarzenie objął patronatem honorowym Marszałek Województwa Świętokrzyskiego, patronatem medialnym Telewizja Polska S.A. w likwidacji Oddział w Kielcach (TVP3 Kielce), Polskie Radio Regionalna Rozgłośnia w Kielcach „Radio Kielce” Spółka Akcyjna z siedzibą w Kielcach oraz Polska Press Sp. z o.o. Oddział w Kielcach (Echo Dnia). Partnerami wydarzenia byli: Wojewódzki Dom Kultury w Kielcach, Stowarzyszenie Teatr TeTaTeT oraz Zakład Aktywności Zawodowej w Końskich.
Identyfikacja wizualna wydarzenia – Kinga Łapińska.
Organizatorem wydarzenia był Polski Związek Niewidomych Okręg Świętokrzyski w Kielcach.
„200. rocznica pisma brajla – organizacja konferencji”
Projekt został dofinansowany przez Samorząd Województwa Świętokrzyskiego w 2025 r.